ตั้งอยู่ที่ตำบลคูบัวเป็นโบราณสถานที่ขุดค้นพบหลักฐานทางโบราณคดีหลายอย่าง ซึ่งชี้ให้เห็นว่าดินแดนราชบุรีแห่งนี้ เคยเป็นเมืองท่าที่เจริญรุ่งเรืองในยุคทวารวดี สถาปัตยกรรมในเมืองโบราณคูบัวได้รับอิทธิพลทางด้านศิลปะจากช่างสมัยราชวงศ์คุปตะ ประเทศอินเดีย และมีหลักฐานที่แสดงให้เห็นว่า พุทธศาสนาได้เจริญรุ่งเรืองในประเทศไทยมามากกว่า 1,000 ปี ส่วนโบราณวัตถุสำคัญต่าง ๆ ที่ค้นพบโดยเฉพาะเศียรพระพุทธรูปสมัยโบราณ เก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ ราชบุรี  และบางส่วนเก็บรักษาไว้ที่วัดโขลงสุวรรณคีรี เมืองโบราณบ้านคูบัวพบหลักฐานกระจัดกระจายทั่วบริเวณหลายแหล่ง อาทิ โบราณสถานวัดโขลง ตั้งอยู่บริเวณทางเข้าวัดโขลงสุวรรณคีรี ห่างจากตัวเมืองราชบุรีไปทางทิศใต้ตามถนนท้าวอู่ทองประมาณ 5 กิโลเมตร เป็นโบราณสถานที่มีแผนผังเป็นรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า มีมุขยื่นออกมาทางด้านทิศเหนือและด้านใต้ด้านละ 3 มุข ทางด้านตะวันออกมีมุขยื่นออกมาเป็นบันไดทางขึ้น ฐานชั้นล่างสุดเป็นฐานสี่เหลี่ยมก่อด้วยศิลาแลงฉาบปูน มีมุขยื่นออกมาจากฐานด้านข้างด้านละ 3 มุม ฐานชั้นที่สองเป็นฐานบัวโค้ง ถัดขึ้นไปเป็นอิฐก่อเป็นช่องซุ้มรูปสี่เหลี่ยมประดับปูนปั้นรูปบัวฟันยักษ์ ชั้นถัดไปเป็นฐานหน้ากระดานรองรับซุ้มสี่เหลี่ยมผืนผ้า เหนือขึ้นไปเป็นเสาอิงสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ ระหว่างเสาเจาะเป็นซุ้มจระนำยอดแหลมสลับกับเสาอิงไปตลอดผนัง ส่วนบนของฐานโบราณสถานเป็นลานประทักษิณ

 

โบราณสถานหมายเลข 8 ตั้งอยู่ด้านหลังโรงเรียนวัดคูบัว มีลักษณะเป็นฐานเจดีย์ มีแผนผังรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาดกว้างยาวด้านละ 20.80 เมตร ความสูง 5.40 เมตร ฐานชั้นล่างเป็นฐานสี่เหลี่ยมขนาดใหญ่ ก่ออิฐสอปูน ถัดขึ้นไปเป็นฐานบัวโค้งรองรับหน้ากระดานมีช่องซุ้มสี่เหลี่ยมโดยรอบ ด้านบนเป็นลานประทักษิณ ชั้นที่สองเป็นฐานขององค์เจดีย์ มีฐานบัวโค้งรองรับหน้ากระดานซึ่งมีซุ้มสี่เหลี่ยมผืนผ้าขนาดเล็กรององค์เจดีย์ มีร่องรอยของปูนฉาบ ที่ฐานบัวโค้งแต่ไม่ปรากฏร่องรอยการประดับประติมากรรมปูนปั้น

 

ลักษณะของสถานที่

 เป็นเมืองในสมัยทวารวดี ทางกรมศิลปากร ได้ขุดค้นและศึกษาเรื่องเมืองโบราณ ที่คูบัว ได้พบหลักฐาน ทางโบราณคดีต่างๆ มากมาย เช่น เศียรพระพุทธรูป สมัยโบราณต่าง ๆ ซึ่งหลักฐานต่าง ๆ เหล่านี้ ได้ตั้งแสดงที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ และมีบางส่วน เก็บรักษาไว้ ที่วัดโขลง ตำบลคูบัว อำเภอเมือง จังหวัดราชบุรี จากการศึกษา และค้นคว้า เมืองโบราณที่คูบัวนี้ ทำให้ทราบว่า ได้รับอิทธิพล ศิลปกรรม จากช่างสมัยราชวงศ์คุปตะ ประเทศอินเดีย

 

การเดินทางโดยรถยนต์

 ใช้เส้นทางถนนเพชรเกษม (หมายเลข 4) ผ่านนครปฐม จากนั้นให้ตรงไปตัวเมืองราชบุรี รวมระยะทางประมาณ 100 กิโลเมตร เมืองโบราณบ้านคูบัวอยู่ห่างจากตัวเมืองราชบุรี ไปทางทิศใต้ 5 กิโลเมตร

 รายละเอียดเพิ่มเติมติดต่อ สำนักงาน ททท. ภาคกลาง เขต 2 โทร.0-3247-1005-6 หรือสอบถามข้อมูลได้ที่ โทร.1672 และที่ ประชาสัมพันธ์จังหวัดราชบุรี โทร.0-3232-6016 หรือ 0-3233-8858

 

  Khu Bua Ancient City (เมืองโบราณคูบัว) This archaeological site is where ruins and ancient objects of Dvaravati period, mostly reflecting Buddhist influence, has been discovered. It is situated at Tambon Khu Bua, 5 kms. south of the Ratchaburi Town. Visitors should visit the Ratchaburi National Museum where a lot of archaeological evidence as well as the history of this ancient city are exhibited.